Wandelend in een boslandschap bereikte mij het bericht dat afgelopen vrijdag de schrijver-dichter-vertaler Willem van Toorn is overleden. Hij was voor mij de landschapsdichter bij uitstek. Hoewel geboren in Amsterdam, hoorde hij net als zijn goede vriend, de landschapsschilder Willem den Ouden, thuis in het Gelderse Rivierenland. Drie maanden geleden was het dan ook aan hém dat ik vroeg speciaal voor de poëziebloemlezing ‘Oneindig is het land’ een gedicht te schrijven. Een paar dagen later stuurde hij me ‘De overkant’, een gedicht zoals we van hem mochten verwachten: melancholisch, terugkijkend, verbindend en geworteld in het rivierenland. Het is waarschijnlijk zijn laatste gedicht…

Met Willem van Toorn had ik een goede verstandhouding. We spraken elkaar meermalen tijdens presentaties en lezingen. Ook organiseerden we samen een middag in de BBLTHK in Wageningen. ‘We zijn […] allemaal opgegroeid met de voorstelling van de natuur als iets waardevols,’ citeer ik Willem van Toorn in de bloemlezing uit zijn essay ‘Leesbaar landschap’ (1998), ‘iets dat de vermoeide mens opzoekt als hij rust wil vinden, waarin wordt gekampeerd en op andere manieren gerecreëerd, zodat we het tegen onszelf moeten beschermen. Schoonheid vinden we in het landschap, met de natuurgids in de hand. In de schilderkunst is het landschap een van de meest gebruikte en misbruikte genres, en wie een moderne poëziebundel openslaat bevindt zich opvallend vaak in landschappen.’

Willem van Toorn maakte het landschap leesbaar. En ofschoon hij met zijn vrouw Ineke Holzhaus al jaren in Frankrijk woonde, zal het rivierenland zonder hem een stuk leger zijn.